سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ

کتاب سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ :چکیده: سفرنامه کلودیوس جیمز ریچ، جزو سفرنامه‌های مفصل است که یک جلد از آن به شرح و چگونگی سفر ریچ به کردستان عراق و ایران اختصاص داده شده است و تاریخ نگارش آن به دهه دوم قرن نوزدهم یعنی 1820 میلادی برمی‌گردد. این سفرنامه به دلیل آگاهی ریچ به زبان کردی و حشر و نشر طولانی‌اش با کردها، از نظر کیفی جایگاه ممتازی را به خود اختصاص داده است. ریچ در بسیاری از گزارش‌های خود تنها یک سیاح صرف نیست، بلکه او به درون افرادی که با آن ها سروکار داشته است سَرَک می کشد و از بُعد روحی نیز با آن ها قاطی می‌شود. ایالت سنندج به هفت منطقه تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از: جوان‌رود در منتهای جنوب غربی، اورامان، مریوان، بانه، سقز (بر راه تبریز)، حسن‌آباد که شامل سنندج است و اسفندآباد بر سر راه همدان. هر منطقه‌ای از این مناطق به چهار یا پنج ناحیه کوچک تقسیم می‌شود. منطقه اورامان و بانه در قدیم، در تیول یک خانواده بوده و در حقیقت تا اندازه‌ای استقلال داشته است. بعدا به موجب موافقت نامه‌ای که در این مورد تنظیم شده، به قلمرو والی سنندج اضافه شده‌اند. تعیین حکام مناطق دیگر به عهده والی است، مثلا یکی از پسران او در جوانرود حاکم است.